مالیات تریدر ها فارکس چقدر است؟ + بررسی مالیات فارکس در ایران

در ایران بسیاری از افراد از طریق بروکرهای خارجی وارد فارکس می‌شوند. اما نکته مهمی که نادیده گرفته می‌شود، وضعیت قانونی و مالیاتی درآمدهای به‌دست‌آمده از فارکس است. در ایران، فعالیت در فارکس در مرز میان قانونی و غیرقانونی قرار دارد. همین فضای خاکستری باعث می‌شود بسیاری از تریدرها ندانند که آیا باید مالیات پرداخت کنند، چگونه باید درآمد خود را توضیح دهند و در صورت نپرداختن مالیات چه پیامدهایی در انتظارشان است. در این مقاله به‌طور کامل مالیات تریدرهای فارکس، نحوه محاسبه مالیات در ایران، الزامات مهم، ریسک‌ها و نکات ضروری دیگر برای تریدرهای ایرانی را بررسی خواهیم کرد.

آیا ترید شامل مالیات می‌شود؟

بله، ترید شامل مالیات می‌شود. هر نوع درآمدی که شما به‌عنوان یک فرد حقیقی به دست می‌آورید، از دید قانون مالیات‌های مستقیم درآمد تلقی می‌شود و بنابراین مشمول پرداخت مالیات است؛ حتی اگر این درآمد مستقیما از فعالیت‌های اقتصادی داخلی نباشد و از خارج از کشور، مانند درآمد حاصل از معاملات بازارهای بین‌المللی مثل فارکس، ارزهای دیجیتال، سهام خارجی یا سایر ابزارهای مالی به حساب شما واریز شود. در واقع، ملاک اصلی برای شمول مالیات محل اقامت مالیاتی شما است، نه محل انجام معامله. به همین دلیل، چنانچه شما مقیم یک کشور باشید و سود معاملاتی کسب کنید، این سود باید در اظهارنامه مالیاتی سالانه ثبت شود و مطابق مقررات همان کشور، میزان مالیات آن محاسبه و پرداخت شود.

آیا فارکس در ایران مالیات دارد؟

بله. درآمد فارکس در ایران مشمول مالیات بر درآمد است زیرا قانون مالیاتی منشا درآمد را ملاک قرار نمی‌دهد، بلکه فقط کسب درآمد را بررسی می‌کند. بنابراین درآمد فارکس نیز همانند هر درآمد دیگری مشمول مالیات است؛ چه بازار رسمی باشد چه نباشد. به بیان دیگر، فرقی نمی‌کند سود حاصل از معاملات از طریق یک بازار رسمی داخلی به دست آمده باشد یا از یک پلتفرم بین‌المللی خارجی؛ مادامی که فرد حقیقی یا حقوقی درآمدی کسب کرده باشد، مطابق قانون باید آن را در اظهارنامه مالیاتی خود اعلام کرده و متناسب با قوانین فعلی، مالیات مربوطه را پرداخت کند.

مبانی قانونی مشمولیت مالیات در ایران

قانون مالیات‌های مستقیم در ماده ۱ اعلام می‌کند که تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به درآمدهای داخلی و خارجی مسئول پرداخت مالیات هستند. از نگاه سازمان مالیاتی، درآمدهای تریدرهای فارکس می‌تواند در دسته «درآمد مشاغل» یا «درآمد متفرقه» قرار گیرد. همچنین افرادی که بیش از ۱۸۳ روز در سال در ایران زندگی می‌کنند، مقیم مالیاتی ایران محسوب می‌شوند و باید مالیات درآمد جهانی خود را بپردازند. درآمد دلاری معامله‌گران نیز هنگام بررسی مالیاتی به ریال تبدیل می‌شود و در صورت شناسایی، پایه محاسبه مالیات خواهد بود.

نحوه شناسایی درآمد توسط سازمان مالیاتی

برای شناسایی درآمدهای مشمول مالیات، سازمان مالیاتی روش های قانونی متعددی دارد. مهم‌ترین آنها بررسی گردش حساب‌های بانکی است. اگر گردش حساب یا واریزی‌ها با سبک زندگی یا درآمد رسمی فرد مطابقت نداشته باشد، سازمان می‌تواند وضعیت مالی او را بررسی کند. طبق ماده ۱۶۹ مکرر، سازمان امور مالیاتی حق بررسی تمامی حساب‌های بانکی اشخاص حقیقی و حقوقی را دارد. همچنین اطلاعات ارائه‌شده از سوی سازمان‌ها یا صرافی‌ها نیز به‌عنوان مبنای شناسایی درآمد ارزی به کار می‌رود. سازمان مالیاتی امکان بررسی تراکنش‌ها تا ۵ سال گذشته را نیز دارد.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد فارکس در ایران

محاسبه مالیات درآمد فارکس به چند بخش اصلی تقسیم می‌شود. در ادامه به توضیحات بیشتر خواهیم پرداخت.

تعیین درآمد مشمول مالیات (اینتاکد)

مهم‌ترین مرحله برای تریدرها انتخاب درست «اینتاکد» یا همان ضریب مالیاتی است. اگر اینتاکد نادرست انتخاب شود، ممکن است مالیات بسیار سنگینی برای فرد محاسبه شود. اینتاکد مناسب برای فعالیت ارزی تریدرها معاملات انواع ارز به‌جز ارز دیجیتال با کد ۳۰۱۰۲۵۰ است. در اینتاکد، در صورت نبود مدارک کافی، ۱٪ از «کل واریزی‌ها» به عنوان درآمد مشمول مالیات محاسبه می‌شود. این ضریب برای تریدرها بسیار مناسب است. اما اگر ممیز مالیاتی اینتاکد دیگری مثل واسطه‌گری‌های مالی را انتخاب کند، ممکن است ضریب تا ۵۰٪ نیز بالا رود که مالیات را چندین برابر خواهد کرد. بنابراین دفاع از انتخاب ضریب ۱٪ اهمیت فراوانی دارد.

نرخ‌های پلکانی مالیات (ماده ۱۳۱)

درآمد مشمول مالیات پس از محاسبه نهایی، طبق نرخ‌های پلکانی زیر مشمول مالیات می‌شود:

معافیت های مالیاتی

معافیت سالانه ماده ۱۰۱ برای افرادی که اظهارنامه ارائه کنند در نظر گرفته می‌شود. اگر اظهارنامه ارائه نشود، حتی درآمدهای مشمول معافیت نیز شامل مالیات خواهند شد.

جایگاه قانونی فعالیت فارکس در ایران و ابهام در ممنوعیت

فارکس در ایران به‌عنوان یک بازار رسمی داخلی شناخته نشده است و فعالیت کارگزاری‌های آن نیز در سال ۱۳۹۰ ممنوع اعلام شد. با این حال، فعالیت تریدرها به‌صورت فردی یا آنلاین جرم انگاری صریح نشده و همین موضوع باعث ایجاد ابهامات متعدد می‌شود. از دلایل مطرح‌شده برای محدودیت فعالیت‌های فارکس می‌توان به چند عامل اشاره کرد. برخی نهادهای نظارتی معتقدند خروج ارز از کشور، نبود نظارت داخلی و ریسک بالای ضرر برای افراد تازه‌کار می‌تواند باعث آسیب‌های مالی گسترده شود. همچنین بحث شرعی بودن معاملات نیز مطرح است؛ چون بسیاری از مبادلات ارزی در فارکس به صورت واقعی انجام نمی‌شوند و شبهه ربوی بودن وجود دارد.

نکته مهم این است که اگر فردی از فارکس درآمد کسب کند، این درآمد ممکن است نامشروع تلقی شود و طبق ماده ۴۹ قانون اوراق بهادار، مجازات‌هایی مثل حبس یا جریمه نقدی تا چند برابر سود بر او اعمال شود. البته افرادی که سرمایه خود را در فارکس از دست می‌دهند مجرم شناخته نمی‌شوند و بیشتر در دسته قربانیان قرار می‌گیرند.

الزامات قانونی و نکات مهم برای تریدرها

برای مدیریت صحیح پرونده مالیاتی، تریدرها باید به اصول و نکات زیر توجه کنند:

• ارسال اظهارنامه مالیاتی سالانه؛
• استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ برای تعیین مالیات مقطوع؛
• نگهداری دقیق مستندات تمام معاملات، برداشت‌ها و واریزها؛
• ثبت سود خالص واقعی؛
• داشتن حساب بانکی جداگانه برای فعالیت ترید؛
• تفکیک تراکنش‌هایی که درآمد نیستند (قرض، انتقال بین حساب‌ها و …).

هزینه‌های قابل قبول:

• کارمزد بروکر؛
• هزینه نقل‌وانتقال ارز؛
• هزینه‌های آموزش و تجهیزات؛
• زیان معاملات؛
• هزینه‌های درمانی و بیمه (مطابق ماده ۱۳۷).

مجازات‌ها و جریمه‌های مالیاتی

نادیده گرفتن تکالیف مالیاتی می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد. عدم ارائه اظهارنامه باعث جریمه ۳۰٪ غیرقابل بخشش می‌شود. تاخیر در پرداخت مالیات ماهانه ۲.۵٪ جریمه دارد. کتمان درآمد نیز می‌تواند تا ۱۰۰٪ جریمه داشته باشد و حتی در مواردی جرم مالیاتی تلقی شده و به مجازات کیفری منجر شود.

مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) و تاثیر آن بر تریدرها

قانون جدید CGT هرچند هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده، اما بخش مهمی از آن به ارز و رمزارزها مربوط است و تاثیر مستقیمی روی تریدرها خواهد داشت. دارایی‌های مشمول آن شامل املاک، خودرو، طلا، ارز و رمزارزها است. نرخ مالیات نیز بسته به مدت نگهداری دارایی تغییر می‌کند. پس از اجرای کامل این قانون، بین تریدرهای حرفه‌ای و سفته‌بازان ارزی تفاوت قائل خواهد شد و هرکدام مشمول مالیات متفاوتی خواهند شد.

خلاصه مقاله مالیات تریدر ها فارکس

درآمد حاصل از فارکس، علی‌رغم اینکه در بازاری رسمی کسب نمی‌شود، طبق قوانین ایران به‌طور کامل مشمول مالیات است. تریدر موفق فقط کسی نیست که استراتژی معاملاتی و مدیریت ریسک خوبی دارد؛ بلکه باید مدیریت مالیاتی دقیق نیز داشته باشد. رعایت قوانین مالیاتی باعث می‌شود فعالیت سودآور فارکس به‌جای یک تهدید حقوقی و مالیاتی، یک فرصت پایدار باشد.

سوالات متداول

در ادامه به سوالات پرتکرار شما درباره مقاله مالیات بر درآمد فارکس در ایران پاسخ خواهیم داد.

آیا سود فارکس که در کیف‌پول دیجیتال یا حساب خارجی نگه‌داری می‌شود هم مشمول مالیات است؟

بله. ملاک سازمان مالیاتی «کسب درآمد» است، نه محل نگهداری پول. حتی اگر پول وارد ایران نشود، در صورت شناسایی می‌تواند مشمول مالیات شود.

اگر تریدر در فارکس ضرر کند، آیا این ضرر قابل اعلام در اظهارنامه است؟

بله، ضررهای معاملاتی جزو هزینه‌های قابل قبول هستند و می‌توانند مبلغ درآمد مشمول مالیات را کاهش دهند. البته لازم است مدارک برداشت‌ها و گزارش معاملات ارائه شود.

آیا سازمان مالیاتی به حساب‌های ارزی خارجی (مثل صرافی یا بروکر) دسترسی دارد؟

به صورت مستقیم خیر، اما هرگونه تراکنش ورودی/خروجی به حساب بانکی داخل ایران می‌تواند مبنای بررسی قرار گیرد. همچنین صرافی‌های داخلی موظف به ارائه اطلاعات ارزی هستند.

آیا دانشجو یا فرد بیکار که از فارکس درآمد دارد هم باید مالیات بدهد؟

بله. وضعیت شغلی یا دانشجویی بودن باعث معافیت از مالیات نمی‌شود. هرکسی که درآمد کسب کند، طبق قانون باید اظهارنامه ارائه دهد.

اگر تریدر فقط بخشی از واریزی‌های حسابش درآمد باشد، چه باید بکند؟

لازم است مدارک تفکیکی ارائه کند تا ثابت شود بخشی از تراکنش‌ها شامل درآمد نیست (مثل قرض، انتقال بین حساب‌ها، فروش دارایی شخصی). در غیر این صورت ممکن است کل واریزی‌ها درآمد فرض شوند.